Wat is je derde oog?

Het derde oog. Je vindt het tussen je ogen, in het centrum van je voorhoofd. Wie mediteert of aan yoga doet heeft het daar vast ook al voelen zitten. Het wordt een heleboel eigenschappen en kenmerken toegewezen, en wie ‘derde oog’ en ‘overheid’ googelt komt meteen uit op een reeks wilde verhalen en straffe beweringen. Maar wat is dat derde oog eigenlijk? En wat doet het echt?

Biologisch derde oog

Het orgaan dat doorgaans gelinkt wordt aan wat het derde oog wordt genoemd is de pijnappelklier. Deze klier zit in net boven de hersenstam, achter de thalamus – dus ongeveer tussen je ogen maar meer naar het midden van je hersenen toe dan je zou denken. Wat de epifyse (dat is de wetenschappelijke naam voor pijnappelklier) nu precies allemaal doet, is voor de meeste wetenschappers nog niet helemaal duidelijk. Wat volgt zijn dingen die min of meer zekerheden zijn.

De klier beïnvloedt bepaalde hormonen, en produceert hoogstwaarschijnlijk zelf het hormoon melatonine. Melatonine is nodig om in te kunnen slapen, en komt voort uit het prachtige serotonine (serotonine zorgt voor een hele hoop fijne gevoelens, en maakt onder meer de binding tussen een moeder en haar kind mogelijk op hormonaal vlak). Er werd vastgesteld dat de klier reageert op zowel het dag- en nachtritme als het veranderen van de seizoenen, en tot de puberteit een rem vormt voor geslachtsveranderingen.

Nu bleek dat mensen met beschadigde epifyses vaak oriëntatieproblemen ondervonden. Dit zou kunnen betekenen dat deze klier ook een rol speelt in het innerlijk navigatiesysteem. Vermoed wordt dat de pijnappelklier over magnetische deeltjes beschikt die gevoelig zijn voor de magnetische velden die over heel de aarde lopen, en het ons mogelijk maken zelfs blind rond te lopen en de weg te vinden.

Ook in vogels wordt deze theorie vermoedelijk bevestigd. Sta even stil bij hoeveel oriënterend vermogen het vergt om ’s winters naar een ver, warm land te vliegen, om in de zomer weer terug te keren. Al dat zonder kaarten, zonder gps, gewoon instinctief. Dat maakt overigens ook dat het oprichten van een globaal internetnetwerk wel eens heel wat schade aan vogels en hun overlevingsstrategieën zou kunnen berokkenen.

Spiritueel derde oog

Als die netwerken vogels in de war kunnen brengen, kunnen ze dat bij ons dan ook doen? Die vraag is niet onterecht, en meerdere mensen hebben hun stem daar al over verheven. Helaas met nog niet al te veel gehoor. We zullen hier echter niet verder ingaan op dit soort theorieën, maar hou in gedachten dat wat volgt misschien wel iets is dat wij als mensen graag zouden beschermen – ervan uitgaande dat wat wij als het derde oog beschouwen ook zeker een fysieke kant heeft.

Heel concreet is het derde oog een van de chakra’s (in het Westen tellen we er meestal zeven, maar afhankelijk van de chakraleer kunnen er vijf tot zevenentwintig chakra’s worden beschouwd), de wielen waar onze prana (levensenergie) doorstroomt. Of zou moeten stromen. Vaak is er sprake van het ophopen van prana in de chakra’s, en moet er weer beweging in komen. Zo ook in het derde oog (in het Sanskriet de ‘Anja’ genoemd). Hoe je die blokkade wegwerkt, lees je hieronder.

Derde oog chakra betekenis

Het derde oog-chakra is het centrum van ons spiritueel bewustzijn en intuïtie. Anja is Sanskriet voor ‘weten’, en hier gaat het om een soort ‘onbewust weten’. Je neemt dingen waar met je derde oog zonder daar bij stil te staan. Met het derde oog zie je niet de fysieke realiteit, maar voel je de subtiele energieën die ieder van ons uitstraalt. Tijdens het mediteren wordt het derde oog danig gestimuleerd dat, wanneer het hoofd leeggemaakt wordt, beelden, gedachten of geluiden tot ons kunnen komen. Daarom wordt het derde oog ook wel eens verantwoordelijk geacht voor ‘paranormale begaafdheid’.

Je kunt het derde oog ook zien als een poort naar (spirituele) verlichting. De energie die wij uitstralen, kan ook teruggevonden worden in andere levende wezens: van planten en dieren, tot paddenstoelen en schimmels. Die levensenergie, de prana, maakt alles tot een eenheid. Wie dit ten volste beseft, wordt volgens verschillende tradities als verlicht beschouwd, en dit inzicht wordt in veel culturen gezien als een verdienste van het ontwikkelen van het derde oog.

Het spreekt voor zich dat het derde oog ook een belangrijke rol speelt in lucide dromen en astrale projectie. Het focussen op het derde oog kan trouwens ook van pas komen voor wie de droomwereld probeert te betreden.

Het geblokkeerde derde oog

Wanneer het derde oog geblokkeerd is, of dit nu komt door een ophoping van prana of iets anders, uit zich dit in een reeks klachten. Veel van deze klachten komen overeen met wat mensen als depressie ervaren. Er wordt trouwens ook vaak gesproken van het uit balans zijn van het derde oog, omdat de blokkade net zozeer kan liggen aan een teveel aan prana als aan een tekort aan prana.

Daar het derde oog sterk verbonden is met onze intuïtie, is een van de meest kenmerkende problemen van een derde oog blokkade een onvermogen tot besluitvorming. Het buikgevoel dat erg belangrijk is bij het nemen van beslissingen is afwezig of niet zo helder als normaal, en dat leidt ertoe dat beslissingen enkel op rationeel vlak genomen kunnen worden. Dit lijkt op het eerste zicht misschien niet slecht, maar wie enkel rationeel overweegt en nadenkt, valt ten prooi aan hopen twijfels.

Zo’n blokkade maakt het ook moeilijk het grotere plaatje te zien. Mensen met een geblokkeerd derde oog staren zich blind op details, en hebben erg veel moeite met het terugvinden van de ‘flow’ van het leven. Dit zorgt op zijn beurt dan weer voor zwartgalligheid en pessimisme, omdat het idee ‘alles heeft zijn plaats’ verdwijnt. Het individu ziet de dingen niet meer helder, en dit versterkt het twijfelen. Vaak is er dan ook sprake van concentratieproblemen.

Tot slot zorgen problemen met het oog er ook voor dat de verbinding die we met het hogere hebben wordt doorbroken. Bij een overactief derde oog, dus wanneer er erg veel opgehoopte prana in het zesde chakrapunt blijft haperen, zorgt dit voor, al dan niet spirituele, illusies en wanen. Een inactief derde oog zorgt er dan weer voor dat het individu zich absoluut niet kan vinden in om het even wat voor geloof of spirituele verbinding.

In het kort kun je dus last hebben van: vermoeidheid en slapeloosheid, twijfels en piekeren, doelloosheid en pessimisme en een gevoel van afzondering of isolement.

Activatie van het derde oog

Daar het derde oog in verschillende culturen wordt teruggevonden, zijn er ook verschillende theorieën over hoe je dat derde oog het best opent. Over het algemeen wordt meditatie aangeraden, maar ook yoga, tai chi en qigong werken aan het openen van het derde oog – of kunnen hier toch voor worden toegepast.

Voor welke manier je ook gaat, het kan verstandig zijn de andere chakra’s na te gaan en te kijken of deze niet ook geblokkeerd zijn. Het chakra systeem zou namelijk helemaal vrij moeten zijn van blokkades, en de aanwezigheid van blokkades kan er voor zorgen dat andere, wel geopende chakra’s weer sluiten of geblokkeerd raken. Zie het chakrastelsel als een geheel, en een dat bovendien goed onderhouden dient te worden.

Derde oog meditatie

Derde oog meditatie onderscheidt zich van andere meditatie door, uiteraard, de focus op het derde oog. Tijdens het mediteren richt men zijn volledige aandacht op het derde oog – wie wat gevorderd is in meditatie, kan dat ook heel fysiek aanvoelen.

Verschillende visualisaties kunnen helpen in dit proces. Een vaak gebruikt beeld is dat van het witte, helende licht.

Sluit je ogen en stel je een bol wit licht voor. Vul het in geval van een overactief derde oog met sereniteit, en bij een inactief derde oog met energie of prana. Spendeer wat tijd aan het vormen van deze bol. Zoals altijd het geval is bij visualisatie, wordt het effect sterker hoe meer je er zelf in gelooft en hoe meer je er je aandacht bij houdt. Hoe beter je bol is uitgewerkt, hoe krachtiger de bol dus zal zijn.

Vervolgens laat je de bol geleidelijk aan het oog binnendringen. Voel de druk op je voorhoofd, en hoe je derde oog verlicht wordt. Laat de bol ook zelf zijn werk verrichten – als je de bol krachtig hebt gemaakt, is het vaak niet nodig zelf te bedenken wat de bol precies doet. Als jij een lichtbal schept die weet wat te doen en dat ook gelooft, zal de lichtbal weten wat er van hem verwacht wordt. Om de lichtbol ruimte te geven, maak je het stil in je hoofd.

Het is af te raden je voor te stellen dat de lichtbal de opgehoopte energie wegbrandt of op een andere manier ‘reinigt’. Het idee dat er iets gereinigd moet worden, schept een negatief beeld en kan een averechts effect in de hand werken. Wat je ‘reinigt’ behoort immers helemaal aan jezelf toe, en is een deel van jou – dus niet iets dat hardnekkig bestreden moet worden. Zie het eerder als een herstellen van de balans, door de energie de toestemming te geven weer verder te stromen of juist het derde oog binnen te stromen.

Stel je vervolgens voor dat het witte licht je derde oog weer in balans heeft gebracht. Dit zal waarschijnlijk niet na de eerste meditatie het geval zijn, al kun je wel meteen het effect voelen en er baat bij hebben. Het voorstellen dat de balans is teruggekeerd helpt de visualisatie te bevestigen. Hou in gedachten dat dit soort oefeningen best op regelmatige basis wordt herhaald. Zo zorg je enerzijds voor een degelijk chakra-onderhoud, en anderzijds voor het versterken van je visualisaties.

Beweging en energie

Met yoga, tai chi of qigong wordt ook met prana of levensenergie gewerkt. Het draait daar echter meer om het losmaken van die energie door spieren te strekken en te ontlasten, evenwichtsoefeningen te doen of juist door heel gericht te gaan ontspannen.

Het volstaat om tijdens een yoga-, tai chi- of qigongmoment de aandacht op het derde oog te vestigen. Je zult ongetwijfeld een verschil merken na je oefeningen. Er bestaan echter ook oefeningen die gemakkelijk op het derde oog gericht kunnen worden.

Een van de makkelijkste houdingen om aan te nemen, vinden we terug in de yoga. De neerwaarts kijkende hond, een houding waarbij handen en voeten op schouder- en heupbreedte van elkaar op de grond staan en het bekken en de heupen richting hemel worden gekeerd.

Ook de voorwaartse vouw (een houding waarbij men de benen strekt en de handen voor of onder de voeten op de grond plaatst – let er wel op dat je je knieën niet te ver strekt, het is vaak aangeraden een lichte buiging in je knieën te houden) kan helpen bij het activeren van het derde oog. De houding zorgt voor een ontspanning van de volledige rug en een goede bloeddoorstroming naar het hoofd.

Een yogaflow waarbij je van berghouding (rechtop staand, armen naar boven reikend – houd hierbij een deel van je aandacht gericht op de lijn die van je kruin naar je buik tot je heupen en tot slot je voeten loopt. Let er ook op dat je schouders niet naar je oren toe trekken.) overgaat naar een voorwaartse vouw kan ook helpen. Zo’n flow zorgt voor een optimale energiedoorstroming.

Ook aardende houdingen zoals de Strijder kunnen het derde oog een boost geven. Het is immers aan te raden vanuit een ‘down to earth’ houding te beginnen met het openen van het derde oog.

Houdingen als de haas en kinderpose richten aandacht op het voorhoofd. Vanzelfsprekend zijn deze houdingen ook gunstig voor het derde oog.

Het mooie aan yoga, qigong en tai chi is dat de oefeningen om het geheel draaien – dus niet om het openen van één specifiek chakra, of het genezen van een specifiek kwaaltje. Met deze bewegingsvormen kun je heel wat bereiken, en voor veel mensen zijn ze dan ook de perfecte fysieke aanvulling voor een spirituele belevenis.

Ondersteuning bij het openen

Hoewel bovenstaande methodes de oudst toegepaste methoden zijn, is er geen gebrek aan wat ik hier ‘additieven’ zal noemen. Er bestaan supplementen die je derde oog zouden openen, maar ook filmpjes op youtube met geluiden op een frequentie die overeenstemt met de vibraties in het derde oog. Ook wordt de kleur indigo gelinkt aan het openen van het derde oog, al is het idee dat de chakra’s elk een activatiekleur hebben redelijk nieuw en komt het voort uit de new age-beweging.

Een meer betrouwbaar additief is het herhalen van een mantra. Voor het openen van het derde oog gebruik je het eeuwenoude ‘Om’ of AUM-mantra. Dit spreek je langzaam uit, gaande van een a-klank naar een u-klank om te eindigen in een zoemende m-klank. Een andere mogelijkheid is het herhalen van een eigen mantra: dit is een zinnetje dat voor jou vertegenwoordigt wat je wilt bewerkstelligen met je meditatie. Stel het zinnetje op alsof je doel al bereikt is. Zeg bijvoorbeeld dus niet ‘ik wil mijn derde oog openen’, maar liever ‘mijn derde oog is open’. Nog beter zijn zinnen als ‘ik zie intuïtief’ of simpelweg ‘ik zie’.

Een combinatie van de drie voornaamste methodes, is misschien wel het doeltreffendst. Begin met een yoga-, qigong of tai chi flow gewijd aan het derde oog. Vervolgens, wanneer je lichaam aangeeft dat je er klaar voor bent, ga je over tot meditatie. Vertrouw hier op je lichaam en wacht zelf niet te erg op dat moment – je lichaam zal het wel aangeven. De meditatie kan aangevuld worden met het chanten van een mantra naar keus.

Indigo kleding, kaarsen of andere indigo attributen kunnen je ritueel opfleuren en, wanneer je er genoeg belang aan hecht en geloof in hebt, versterken.

Alternatieven

Voor wie zich, tot slot, niet kan vinden in bovenstaande methodes, maar ook voor wie naar andere manieren zoekt als aanvulling op meditatie, zijn er opties.

Het derde oog is mee verantwoordelijk voor ons vermogen tot verbeelding en creativiteit. Creatief bezig zijn op zich kan dus ook helpen het oog open te houden.

Daarnaast kan het ook helpen om je aandacht op de wereld rond je te versterken. Probeer meer dan enkel te kijken naar de dingen, maar zie ze ook voor wat ze zijn. Een houten tafel was bijvoorbeeld ooit een boom, een bereidde maaltijd bestaat uit een hoop ingrediënten en die ingrediënten hebben elk een oorsprong. Een laurierblad komt van een laurierboom, en die boom groeit uit de grond – en zo is alles op de een of andere manier verbonden. Hier stil bij staan is op zich al een erg goede oefening voor het derde oog.

Een goed werkend derde oog

Met een derde oog dat niet geblokkeerd is en niet uit balans is, komt een gevoel van verbondenheid. Spiritueel inzicht komt sneller tot je, en de chaos van het leven krijgt vorm: alles heeft een plaats, alles heeft een functie.

Verder wordt ook de creativiteit versterkt, en zien we sneller oplossingen voor wat eerst onmogelijk oplosbare problemen lijkten. Het concentratievermogen neemt toe, herinneringen worden weer toegankelijk en we zijn ons meer bewust van de mensen en de wereld om ons heen. We kunnen ons beter inleven in anderen, en het verbeeldingsvermogen over het algemeen verbetert.

Hopelijk vind je in dit artikel ook jouw manier om je derde oog te ontwaken, en blijf je deze oefening ook herhalen. Chakra-onderhoud kan aanvankelijk een tijdrovende klus zijn, maar je zult merken dat hoe meer je er stil bij staat, hoe beter het vlot. Eens alle chakra’s geopend zijn en je hier aan blijft werken, zou het in theorie ook gemakkelijker moeten zijn om blokkeringen weg te werken eens ze zich weer voordoen. Onthoud: het is een levenslang proces, maar een dat zeker de moeite waard is.